چرا ساختن واکسن کووید-19 این همه طول می کشد؟ - وبلاگ پردازش هوشمند

به گزارش وبلاگ پردازش هوشمند، کارشناسان هشدار می دهند که واکسن بیماری کووید-19 تا 12 تا 18 ماه دیگر در دسترس نخواهد بود، بنابراین نباید انتظار خاتمه یافتن سریع همه گیری جهانی ویروس کرونا را داشت. اما چرا اینگونه است؟

به گزارش وبلاگ پردازش هوشمند به نقل از هلث دی نیوز اما پژوهشگران چینی رمز ژنتیکی ویروس را چند هفته پس از ظهور آن در سال گذشته میلادی شناسایی کردند و دست کم دو واکسن یکی در چین و یکی دیگر در آمریکا در مراحل ابتدایی کارآزمایی بالینی هستند.

پس چرا 12 تا 18 ماه دیگر باید صبر کرد تا واکسن در اختیار عموم قرار گیرد؟

دکتر گرگ پولند رئیس گروه پژوهش واکسن کلینیک مایو در آمریکا می گوید اساسا می توان فرایند ایجاد واکسن را در پاسخ به یک همه گیری جهانی سرعت بخشید، اما نمی شود این فرایند را آنقدر سرعت بخشید که واکسن بدی وارد بازار شود.

پولند می گوید: فرایند ساختن، آزمایش و مجوز دریافت یک واکسن برای استفاده گسترده در جمعیت طوری طراحی شده است که کند، بر اساس شواهد و با بازبینی کارشناسان مستقل و با تامل و احتیاط باشد.

به گفته پولند، به طور معمولکارآزمایی های بالینی واکسن ها 10 تا 15 سال به طول می انجامد و یک میلیارد دلاری خرج بر می دارد.

دکتر ویلبور چن، متخصص بیماری های عفونی در مرکز تولید واکسن و سلامت جهانی دانشگاه مریلند می گوید کارآزمایی واکسن ها در سه مرحله یا فاز انجام می شود:

- کارآزمایی های مرحله اول بر بی خطر بودن واکسن متمرکز هستند و معمولا حدود شش ماه طول می کشند.

- کارآزمایی های مرحله دوم میزان تاثیربخشی واکسن در ایجاد پاسخ ایمنی در میان گروهی از داوطلبان را می سنجند و تا یک سال به طول می انجامند.

- کارآزمایی های مرحله سوم بر تاثیربخشی واکسن در پیشگیری عفونت در میان افرادی در معرض عامل بیماری زا قرار دارند، متمرکز هستند. این مرحله ممکن است سه سال یا بیشتر به طول انجامد و بسته به این دارد که ویروس آنقدر فعال بماند که مشارکت کنندگان در بررسی در معرض آن قرار گیرند.

واکسنی که در آمریکا در حال بررسی است، با سرعتی بی سابقه بوسیله دانشمندان در موسسه ملی آلرژی و بیماری های عفونی آمریکا و شرکت زیست فناروی مودرنا (Moderna) ساخته شد.

چن می گوید: آماده شدن نخستین واکسن کووید-19 برای وارد شدن به کارآزمایی بالینی در طول فقط چند ماه تحولی بسیار مهم بود.

پژوهشگران رمز ژنتیکی ویروس را با فرآیندهای از قبل موجود ترکیب کردند تا این واکسن نامزدشده را بسازند.

علت سرعت تولید این واکسن این بود که از روی واکسن های دیگر برای ویروس های آنفلوانزا و زیکا مدل سازی شده بود، با استفاده از همان فرایندهای تولید و همان فناوری، فقط رمز ژنتیکی ویروس جدید کرونا یا ویروس سارس-کوو-2 در آن جایگزین شده بود.

کارآزمایی مرحله اول این واکسن بر روی 45 فرد بزرگسال سالم در شهر سیاتل در ایالت واشنگتن در غرب آمریکا شروع شده است و این افراد برای شش هفته پیگیری خواهند شد تا بی خطر بودن واکسن ثابت شود.

• نخستین دوزهای واکسن کرونا در آمریکا به چهار داوطلب سالم تزریق شدند

ویروس کرونای عامل کووید-19 سلول های ریه را با استفاده از پروتئین های گل میخی در سطح خود آلوده می کند. این گل میخ ها با گیرنده های سطح سلول ریه جفت می شود و سلول را فریب می دهند تا اجازه ورود آنها به درون خود بدهد.

هدف از ساختن واکسن نامزدشده این است که به دستگاه ایمنی بیاموزد که این پروتئین های گل میخی را شناسایی و ویروس را نابود کند.

سازمان غذا و داروی آمریکا گفته است که می خواهند فرایند نظارتی بر ساخت این واکسن را با دادن اجازه به ترکیب کردن مراحل کارآزمایی بالینی سرعت بخشد.

برای مثال کارآزمایی مرحله اول و مرحله دوم را می توان با بررسی همزمان بی خطر بودن واکسن و توانایی آن در ایجاد پاسخ ایمنی ترکیب کرد. افرادی را که در کارآزمایی مرحله دوم شرکت کرده اند را می توان وارد مرحله سوم هم کرد تا معلوم شود آیا واکسن می تواند مانع از عفونت این افراد در سطح جامعه شود یا نه.

اما پولند هشدار می دهد که در هنگام شتاب بخشیدن به فرایند وارد کردن واکسن به بازار باید مراقب موانع بالقوه هم بود.

برای مثال، واکسن ممکن ایمنی درازمدت ایجاد نکند با به این علت پاسخی ایمنی در افراد به سرعت فروکش می کند یا به این علت که ویروس جهش پیدا می کند و در برابر واکسن مقاوم می شود.

قبلا نگرانی هایی درباره توانایی افراد درباره حفظ ایمنی افراد در برابر ویروس کرونا مطرح شده است. به گفته چن، ایمنی افراد نسبت به گونه هایی از ویروس های کرونا که عامل سرماخوردگی هستند، در طول یک سال از دست می رود.

پولند نیز در مورد تمرکز واکسن شرکت مدرنا و سایر واکسن های نامزدشده بر پروتئین های گل میخی یا پروتئین های S نگران است.

او می گوید: ما قبلا شاهد دست کم یک جهش شناخته شده در این پروتئین بوده ایم. اگر فشار جهشی روی ویروسی با ماده ژنتیکی از نوع RNA مانند ویروس کرونا بگذارید، جای تعجب نیست که این ویروس جهش یاید و تغییر کند.

پولند توضیح می دهد که در مقام مقایسه واکسن های آنفلوانزا شامل آنتی ژن هایی مربوط به دو پروتئین جداگانه در ویروس آنفلوانزا هستند که توانایی جهش یافتن ویروس برای گریختن از پاسخ ایمنی فرد را محدود می کند.

یک نگرانی دیگر درباره پیامدهای ناخواسته مربوط به بی خطر بودن واکسن است.

پولند می گوید: اگر واکسن به سرعت وارد بازار شود و بعد معلوم شود که عارضه جانبی مهمی دارد، پذیرش مردم در فرهنگ مشکوک به واکسن کنونی از دست می رود.

سرمقاله ای که اخیرا در ژورنال پزشکی نیوانگلند منتشر شده اشاره می کند که واکسن های نامزدشده در موارد شیوع های قبلی ویروس های کرونای دیگر عامل نشانگان شدید حاد تنفسی (سارس) و نشانگان تنفسی خاورمیانه (مرس) نگرانی های از لحاظ ایجاد بیماری ریوی بوسیله خود این واکسن ها ایجاد کردند.

واکسن نامزد شده برای سارس در آزمایش های حیوانی باعث ایجاد بیماری تشدید آنتی بادی می شد، عارضه ای که در آن حیوان دریافت کننده واکسن هنگامی که با ویروس هدف آلوده می شود، بلکه نسبت به حیواناتی که واکسن دریافت نکرده بودند، علائم شدیدتری بروز می دهد.

پولند می گوید: این واکسن باعث حفاظت این حیوانات در برابر ویروس شده بود، اما به قیمت ایجاد بیماری تشدید آنتی بادی. این حیوانات دچار آسیب های غیر معمول ناشی از پاسخ ایمنی در ریه ها و کبدهایشان شدند. بنابراین این واکسن ها از مرحله آزمایش حیوانی فراتر نرفتند.

در حال حاضر حدود 40 واکسن نامزد شده برای کووید-19 در مراحل گوناگون تولید هستند.

یک شرکت دیگر آمریکایی به نام اینوویو این هفته گفت که مرحله اول کارآزمایی بالینی با واکسن تولیدی اش را در در 40 داوطلب سالم شروع کرده است. این واکسن از بخشی از رمز ژنتیکی ویروس استفاده می کند که درون یک قطعه مصنوعی DNA گنجانده شده است.

کارشناسان می گوید داشتن واکسن های نامزدشده متعدد می تواند فرآیند دستیابی به یک واکسن پیروز برای عموم مردم را سرعت بخشد.